Gerçeklerin Provokasyonu: Oberhausen Manifestosu Kısa Film Seçkisi 1

Gösterim Tarihleri: 18.03.2023 Cumartesi 14.00 / 29.03.2023 Çarşamba 17.00

2012 yılında, Oberhausen Manifestosu'nun 50. yıldönümü için hayata geçirilen “Gerçeklerin Provokasyonu” projesi, söz konusu manifestoda imzacı yönetmenlerin kısa filmlerinin restore edilip bir araya getirilmesini hedefliyordu. Stefan Drössler ve Ralph Eue'nin küratörlüğünü birlikte üstlendikleri bu seçki 1958-1964 yılları arasına odaklanıyor, daha çok deneysel filmler ve belgesellerden oluşuyordu.

Alexander Kluge, Edgar Reitz, Peter Schamoni gibi akımın önde gelen yönetmenlerinin erken dönem kısa filmlerini restore edilmiş kopyalardan izlemek başlı başına bulunmaz bir fırsat. Diğer yandan bu filmler kronolojik sırayla, Genç Alman Sineması'nın başlangıcı kabul edilen 1962 tarihli Oberhausen Manifestosu'na doğru şekillenen sinemasal eğilimleri de ortaya koyuyor ve Batı Almanya'da o yılların toplumsal durumu konusunda da fikir veriyor. Manifestoda “yeni bir sinemaya inanıyoruz” diyen imzacı yönetmenlerin 1962 sonrasındaki arayışlarını da görebiliyoruz.

Seçkiye eşlik eden, imzacılar arasında yer almayan iki yönetmenin filmleriyse Genç Alman Sineması'nın durumuna dair eleştirel bir bakış da sunuyor. Ulrich Schamoni (kardeşi Peter Schamoni'nin aksine imzacılardan değildi), 1965 yapımı Zekâ ve Biraz da Şans'ta ağabeyi ve arkadaşlarının çalışmalarını sevecen ama ironik bir bakışla filme alıyor. 1968 yapımı Babamızın Sinemasının Mirasçıları ise Oberhausen Grubu olarak anılan imzacıların çektikleri konvansiyonel filmlerle artık klasik film endüstrisinin parçası hâline geldiğini ve akımın devrimci ruhunu kaybettiğini iddia ediyor.

Espresso Barındaki İnsanlar (Menschen im Espresso)

Yönetmen: Herbert Vesely
Batı Almanya / 1958 / 16 dk. / Siyah Beyaz / Almanca / Türkçe Altyazılı

Münih'te hayatın modernizasyonu, İtalyan kültürünün yaygınlaşması üzerine bir deneme: Büyük birahaneler yerine espresso barları ve sokağa konulan masalar. (Hans Scheugl, 2006)

 

Bir Opera Salonunun Yazgısı (Schicksal einer Oper)

Yönetmenler: Bernhard Dörries, Edgar Reitz, Stefan Meuschel

Batı Almanya / 1958 / 10 dk. / Siyah Beyaz / Almanca / Türkçe Altyazılı

Savaş sırasında yıkılmış olan Münih Opera binasıyla ilgili şiirsel bir belgesel: Bizim hayal dünyamızda, nesneler ancak yıkım sonucunda görünür hale geliyordu. Her şey düzgün ve çalışır durumda olduğu sürece, üzerlerinde bir burjuva örtüsü oluyordu. Ama yıkım sonucunda şeylerin en iç çekirdeğine kadar bakabiliyor ve görebiliyordunuz. (Edgar Reitz, 1995)

 

Güneşin Yaktığı Ada Girit (Glühendes Eiland Kreta)

Yönetmen: Pitt Koch

Batı Almanya / 1958 / 12 dk. / Siyah Beyaz / Almanca / Türkçe Altyazılı

Geleneksel anlatıyla farklı bir belgesel türü denemesini biraraya getiren bu filmde, İngiliz Özgür Sinema hareketi içinde yer alan sinemacıların yapıtlarına yönelik hayranlığın yönetmen Pitt Koch’u derinden etkilediği açıkça görülüyor.

 

Sihirli Bant (Das magische Band)

Yönetmen: Ferdinand Khittl

Batı Almanya / 1959 / 21 dk. / Renkli / Almanca / Türkçe Altyazılı

Manyetik bandın ortaya çıkışı ve gelişiminin hikâyesi. Ritim, görüntü, metin ve bu medyanın sahip olduğu araçların sürükleyici mükemmeliyetçiliğiyle anlatılan bir tarih...

 

Moskova Sesleniyor (Moskau ruft)

Yönetmen: Peter Schamoni

Batı Almanya / 1959 / 12 dk. / Siyah Beyaz / Almanca / Türkçe Altyazılı

Peter Schamoni, bu filmi 1957 yazında Moskova'da düzenlenen Dünya Gençlik Festivali sırasında gizlice çekti. Jost Vacano, onun kameramanlığını üstlendi. Bu yolculuk sırasında, o zamana kadar Batı ülkelerinde görülmemiş otantik görüntü ve ses kayıtları yapabildiler.

 

Kıyamet Anı (Stunde X)

Yönetmen: Bernhard Dörries

Batı Almanya / 1959 / 4 dk. (filmin sadece bir bölümü) / Siyah Beyaz / Diyalogsuz

Patlamamış bir bomba bulunmuş, bir kamyonun üzerinde şehrin içinde bir yerden bir yere naklediliyor. Yeniden inşa çalışmaları farklı aşamalarda sürüyor; bir yanda yıkıntılar henüz kaldırılmamış durumda, diğer yanda yeni binalar yükselmeye başlamış. Bir tramvay durağında inşaat çalışmaları devam ediyor.

 

Dıgıdık Dıgıdık (Trab Trab)

Yönetmen: Detten Schleiermacher

Batı Almanya / 1959 / 11 dk. / Siyah Beyaz / Diyalogsuz

Detten Schleiermacher, film çekmeye hayatının oldukça geç bir döneminde başlamış. Asıl mesleği tipograflık. Dıgıdık Dıgıdık filmiyle, hınzırca bir deneye girişiyor ve dadaizmle yeni objektivizm arasında bir sentez yapmaya çalışıyor.

 

Salinas

Yönetmen: Raimond Ruehl

Batı Almanya / 1960 / 11 dk. / Siyah Beyaz / Almanca / Türkçe Altyazılı

Atmosferik açıdan varoluşçu bir alegori izlenimi uyandıran filmde, Akdeniz’de büyük bir tuzlada tuz toplanmaktadır. Tuz işçileri Sisifos'u andırır bir şekilde, asla bitmeyecek bir çalışmaya mahkûm gibidirler.

 

Gölgeler (Schatten)

Yönetmen: Hansjürgen Pohland

Batı Almanya / 1960 / 10dk. / Siyah Beyaz / Diyalogsuz

Sinematografi ve başka yansıtma sanatlarının temel malzemeleri olan Işık ve gölgeyle siyah-beyaz bir deney.

 

Zekâ ve Biraz da Şans (.... Geist und ein wenig Glück)

Yönetmen: Ulrich Schamoni

Batı Almanya / 1965 / 31 dk. / Siyah Beyaz / Almanca / Türkçe Altyazılı

Genç Alman Sineması'nın harikalar dünyasından ironik haberler. Ulrich Schmoni (Manifesto imzacıları arasında yer almıyordu), kardeşi Peter ve onun arkadaşlarının çalışmalarını sevecen, ama aynı zamanda da ironik bir bakışla izliyor.