Gösterim Tarihleri: 06.05.2025 Salı 20.00 / 23.05.2025 Cuma 20.00 / 17.06.0205 Salı 20.00

Yönetmen: Andrey Tarkovski
Senaryo: Andrey Tarkovski, Aleksandr Misharin, Arseniy Tarkovskiy (şiir)
Oyuncular: Margarita Terekhova, Oleg Yankovskiy, Filipp Yankovskiy, Ignat Daniltsev, Larisa Tarkovskaya

Sovyetler Birliği / 1975 / Rusça / 107 dk. / Renkli / İngilizce ve Türkçe altyazılı

Yönetmenin “filmsel bir şiir” olarak tanımladığı Ayna, Andrey Tarkovski’ye özgü bir otobiyografi. Film, onun anılarından, rüyalarından ve düşlerinden hareketle felaketler, savaşlar ve katliamlar çağının gerçekliğinden sıyrılıp sadece hissederek kavrayabileceğimiz sözcükler ve imgeler yoluyla bir evren yaratır. Film boyunca yer yer kendi sesinden de duyduğumuz yönetmenin zihninde geziniriz. Gerçeklik, anılar ve rüyalar arasındaki çizgi geçirgendir.

Tarkovski sinemasında her zaman olduğu gibi bu filmde de doğa bir gizem unsurudur. Tarkovski’nin annesine dair en güçlü imge olarak hatırladığı sahnede çitin üstünde oturan kadın, askerdeki kocasını bekliyordur. Tarkovski’nin babasının kendi sesinden okuduğu şiirler, bazı sahnelerde kendi annesinin oynadığı karakterin yalnızlığına eşlik ederken, gözle görülmez bir rüzgâr da hep oradadır. Tıpkı geri dönmeyen eş/baba figürü gibi.

“Ayna’da benden değil, bana yakın olan insanlara karşı duygularımdan, onlarla olan ilişkimden, hiç tükenmeyecek anlayışımdan, ama aynı zamanda onlara karşı işlediğim ve hiçbir zaman düzelmeyeceğini düşündüğüm günahlarım ve başarısızlığımdan söz etmek istemiştim,”* diyen Tarkovski, bu filmiyle kendine olduğu kadar bizlere de bir ayna tutar. Sonuçta karakterlerin kendisi ortada yokken onun düşünceleri, anıları ve düşleri yoluyla bir iç dünya ortaya serilir. Bu çağrışımlara açık, aşkın ve spiritüel deneyimde bu aynaya bakan herkes bambaşka şeyler görecektir.

*Tarkovski, Andrey. Mühürlenmiş Zaman. Çev. Füsun Ant., İstanbul: Agora Kitaplığı, 2008, s 122.

**Ana Program sponsorumuz Kurukahveci Mehmet Efendi’ye teşekkür ederiz.