Gösterim Tarihi: 02.08.2023 Çarşamba 21.00

Yönetmen: Henri-Georges Clouzot
Senaryo: Georges Arnaud, Henri-Georges Clouzot, Jérôme Géronimi
Oyuncular: Yves Montand, Charles Vanel, Peter van Eyck

Fransa, İtalya / 1953 / 131 dk. / Siyah Beyaz / Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Almanca, İtalyanca, Rusça / Türkçe Altyazılı

Amerikalı bir şirketin, civarında petrol çıkardığı çorak ve ıssız Güney Amerika kasabasında zaman durmuş gibidir. Petrol şirketinin Amerikalı çalışanları sendikalıdır ve onlara tahsis edilmiş düzgün bir yerleşim alanında yaşamaktadır. Öte yandan yoksulluk ve sefalet içinde yaşayan yerli halk tehlikeli işlerde güvencesiz çalıştırılmakta, ölüm ve yaralanmalar genellikle onların başına gelmektedir. Dünyanın ve hayatın farklı kesimlerinden gelen işsiz bir grup erkek ise Hernandez’in barında, bir gün kasabadan kurtulma hayaliyle vakit öldürmektedirler. Genç ve yakışıklı Mario bir yandan, barda çalışan Linda’yla, onu her anlamda sömürdüğü bir ilişki içindedir. Orta yaşlı eski gangster Jo kasabaya ayak bastıktan sonra Mario’nun gözü ne Linda’yı ne arkadaşlarını görür, hayranlıkla Jo’nun peşine takılır.

Bir gün petrol kuyusunda yangın çıkar ve söndürmenin tek yolu nitrogliserin patlamasıyla kuyuyu kapatmaktır. En ufak sarsıntıda büyük patlamalara yol açan bu kimyasalı kasabadan yangın yerine uzanan tehlikelerle dolu yolda güvenli bir şekilde götürmek için gerekli ne uygun araç ne de ekipman vardır. Yalnızca sendikasız, güvencesiz, kimsesiz, işsiz ve çaresiz bir grup erkek… 500 kilometrelik yolda yavaşça, temkinli ve birbirine mesafeli ilerleyen, bidonlar dolusu nitrogliserin taşıyan iki kamyon dört erkeğin cesaretlerini, sinirlerini ve dostluklarını sınar.

1953’te hem Altın Ayı hem de Altın Palmiye kazanan, gişede de büyük başarı yakalayan bu noir gerilim başyapıtı, Clouzot’ya uluslararası şöhret getirir; o dönem yalnızca şarkıcı olarak tanınan Yves Montand’a oyunculuktaki yeteneğini gösterme imkânı tanır ve başarılı karakter oyuncusu Charles Vanel’in hayatının en etkileyici performanslarından birini perdeye taşır. Türkiye’nin daha çok şarkıcı olarak tanıyıp sevdiği Dario Moreno’nun da filmin oyuncuları arasında yer aldığını not düşelim.

Pauline Kael, filmi “varoluşsal bir gerilim” olarak tanımlarken Bosley Crowther “Öylece oturup sinema salonunun her an patlamasını bekliyorsunuz” demekte yerden göğe kadar haklıdır. 1955’te Amerika’da, Amerikan karşıtlığı ve kurgusal Amerikan petrol şirketi SOC’un olumsuz tasviri gerekçesiyle yaklaşık 40 dakikası kesilerek gösterilen filmin sahiden de politik bir çıkış noktası vardır. Brezilyalı Vera Amato’yla evlenip balayına Brezilya’ya gittiğinde Güney Amerika yerlilerinin Amerikan petrol şirketleri tarafından nasıl sömürüldüğünü gören Clouzot, Georges Arnaud’nun 1950 tarihli romanı Le Salaire de la peur’ü, emperyalizmi eleştirmek amacıyla uyarlar.

İnsanın zayıflığına, gündelik ırkçılık ve mizojiniye, kapitalizmin insanı insanlıktan çıkarmasına dair karanlık bir inceleme, sert bir tablo Dehşet Yolcuları. Bu yolculuğa çıkmaya cesaretiniz var mı?